Με τον γενικό όρο Κροταφογναθικές διαταραχές (Temporomandibular Disorders) περιγράφονται διαταραχές που εμφανίζονται με πόνο στο στοματογναθικό σύστημα, διαταραχές λειτουργικότητας του στοματογναθικού συστήματος και ενδοαρθρικές διαταραχές των κροταφογναθικών διαρθρώσεων.
Οι κροταφογναθικές διαταραχές αποτελούν το πιο συχνό αίτιο χρόνιου στοματοπροσωπικού πόνου, μετά τον οδοντικό πόνο. Άτομα με κροταφογναθικό πόνο εμφανίζουν επιπολασμό 1,5%, ενώ η ετήσια επίπτωση κυμαίνεται μεταξύ 1,6% και 3,9% στο γενικό πληθυσμό.
Σε όλες τις επιδημιολογικές μελέτες, οι γυναίκες εμφανίζουν αναλογία 2:1 ή και μεγαλύτερη, σε σχέση με τους άντρες.
Η αιτιολογία των μυϊκού τύπου κροταφογναθικών διαταραχών παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιευκρίνιστη, αλλά θεωρείται πολυπαραγοντική, με το λεγόμενο βιο-ψυχο-κοινωνικό πρότυπο να καλύπτει σε σημαντικό βαθμό τις σημερινές αντιλήψεις μας.
Τα κυριότερα κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν τοπικό πόνο στους μασητήριους μύς, ο οποίος κατά κανόνα επιδεινώνεται με τις λειτουργικές κινήσεις της κάτω γνάθου, όπως κατά τη διάρκεια της μάσησης, του χασμουρητού, ή ακόμα και της απλής διάνοιξης του στόματος.
Μιας και η αιτιολογία των μυϊκού τύπου κροταφογναθικών διαταραχών κάθε άλλο παρά ξεκάθαρη είναι, η θεραπευτική τους προσέγγιση είναι συμπτωματική και όχι αιτιολογική. Η συντηρητική αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών οδηγεί στην ανακούφιση του πόνου στην πλειονότητα των ασθενών.
Τα συντηρητικά μέσα θεραπείας περιλαμβάνουν φυσικοθεραπεία, γνωσιακή προσέγγιση και φαρμακοθεραπεία.
Κάθε ασθενής είναι απαραίτητο να αξιολογείται λεπτομερώς, οδηγώντας στην ορθή διάγνωση για να καταστρωθεί και να εκτελεστεί το κατάλληλο σχέδιο θεραπείας, που θα οδηγήσει στην εξάλειψη των συμπτωμάτων.
Βρυγμός ή Βρουξισμός (Bruxism)
Ο βρυγμός είναι η επιστημονική ονομασία για το ασυναίσθητο τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών, το οποίο δεν σχετίζεται με τη μάσηση. Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει πόνο στο πρόσωπο και φθορές στα δόντια. Σύμφωνα με μελέτες, επηρεάζει το 5%-20% του πληθυσμού, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου. Ο βρυγμός διακρίνεται σε ημερήσιο και νυχτερινό (Sierwold et al., 2015).
Τύποι Βρυγμού
- Ημερήσιος Βρυγμός
Εμφανίζεται σε περίπου 20% των ανθρώπων και σχετίζεται κυρίως με ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, όπως το άγχος. Είναι πιο εύκολα αντιληπτός και μπορεί να αντιμετωπιστεί πιο άμεσα (Manfredini and Lobbezoo, 2009). - Νυχτερινός Βρυγμός
Εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου, χωρίς να γίνεται συνειδητά αντιληπτός. Η πίεση που ασκείται στα δόντια τη νύχτα μπορεί να είναι έως και έξι φορές μεγαλύτερη από εκείνη της ημέρας.
Συμπτώματα Βρυγμού
Γενικά συμπτώματα:
- Πόνος στη γνάθο ή στην κροταφογναθική άρθρωση.
- Πονοκέφαλοι.
- Μυϊκός πόνος στην περιοχή του κεφαλιού και της κάτω γνάθου.
- Θόρυβος (clicking) κατά το άνοιγμα του στόματος.
- Δυσκολία ή περιορισμός στο άνοιγμα του στόματος.
Συμπτώματα στο στόμα:
- Φθορά και αποτριβή στις μασητικές επιφάνειες των δοντιών.
- Διάβρωση στην αυχενική περιοχή των δοντιών.
- Κατάγματα δοντιών, σφραγισμάτων ή άλλων προσθετικών αποκαταστάσεων.
- Κινητικότητα δοντιών.
Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση του βρυγμού είναι καθοριστικής σημασίας για την αποφυγή σοβαρότερων προβλημάτων.
Σε κάποιες περιπτώσεις συνίσταται η κατασκευή σκληρού νάρθηκα τον οποίο φοράει ο ασθενής την νύχτα. Κλειδί για την βελτίωση αποτελούν οι ειδικές ασκήσεις που περιγράφονται στην παρακάτω σειρά βίντεο που έχει φτιάξει το Πανεπιστήμιο του Newcastle.
