Ο οδοντίατρος θα εξετάσει το παιδί για εντοπισμό τυχόν προβλημάτων στην ανάπτυξη των δοντιών ή των προβλημάτων τερηδόνας. Επίσης θα ενημερώσει τους γονείς για την φροντίδα που απαιτείται για την προστασία των δοντιών από την τερηδόνα του μπιμπερό, τον τρόπο καθαρισμού και βουρτσίσματος των δοντιών, τη σημασία των νεογιλών, και την ανάγκη έγκαιρης διακοπής της χρήσης πιπίλας. Παράλληλα, το παιδί εξοικειώνεται με τον οδοντίατρο και το χώρο του ιατρείου.
Στην ηλικία των 3 ετών
θα αρχίσει το προληπτικό πρόγραμμα με έναν οδοντικό καθαρισμό και φθορίωση των νεογιλών δοντιών. Με τη συμπλήρωση του 3ου έτους πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η ανατολή των 20 πρώτων παιδικών δοντιών (νεογιλών).Το συνηθέστερο οδοντιατρικό πρόβλημα σε αυτή την ηλικία είναι τερηδόνα.
Η πρώτη εξέταση γίνεται πάντα υπό μορφή παιχνιδιού, έτσι ώστε το παιδί να εξοικειωθεί με το χώρο και τα μηχανήματα και να μπορεί να ανταποκριθεί στην εξέταση Τα πρώτα δόντια που θα αλλάξουν θα είναι τα πρόσθια κάτω από την ηλικία των 4.5-5 ετών και θα ακολουθήσουν τα πάνω πρόσθια στην ηλικία των 6-7 ετών. Η έγκαιρη απόπτωση των νεογιλών δοντιών είναι απαραίτητη για τη σωστή ανατολή των μόνιμων που θα τα αντικαταστήσουν.
Μεταξύ 6-7 ετών
τα πρώτα νεογιλά δόντια (συνήθως οι κάτω κεντρικοί τομείς) πέφτουν και αντικαθίστανται από τα πρώτα μόνιμα δόντια. Παράλληλα οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι, τα πιο σημαντικά δόντια και στον ενήλικα, ανατέλλουν στην ηλικία των 6 ετών πίσω από τη νεογιλή οδοντοφυΐα. Ο οδοντίατρος θα εξετάσει το παιδί για εντοπισμό τυχόν προβλημάτων στην ανάπτυξη των δοντιών, τερηδόνας ή ορθοδοντικών ανωμαλιών. Επίσης θα ενημερώσει το παιδί για την φροντίδα που απαιτείται για την προστασία των δοντιών, τον σωστό τρόπο βουρτσίσματος και για τη σημασία της σωστής διατροφής. Πιθανό να χρειαστεί σφράγισμα κάποιου δοντιού αν εντοπιστεί τερηδόνα. Ο οδοντίατρος μπορεί να συστήσει να γίνει φθορίωση ή/και προληπτικές εμφράξεις για την προστασία των δοντιών από την τερηδόνα.
Απαιτούνται τακτικές επισκέψεις του παιδιού στον οδοντίατρο ή τον παιδοδοντίατρο κάθε 6 μήνες για καθαρισμό των δοντιών και οδοντιατρικό έλεγχο.
Αν τα μόνιμα δόντια βγαίνουν στραβά ή συνωστισμένα, πιθανόν να χρειαστεί έναρξη ορθοδοντικής θεραπείας.
Η ανάλυση του μικτού φραγμού εκτιμά τον απαιτούμενο χώρο για τα δόντια και ορίζει την κατάλληλη ηλικία έναρξης της ορθοδοντικής θεραπείας.
Στην ηλικία 7-13 ετών
το κυριότερο πρόβλημα που δημιουργείται είναι η τερηδόνα καθώς η αδαμαντίνη των νεογιλών δοντιών είναι αρκετά ευαίσθητη στα οξέα της μικροβιακής πλάκας που αναπτύσσονται λόγω της συχνής κατανάλωσης τροφών και ποτών με ζάχαρη, ιδίως σε συνδυασμό με ελλιπή στοματική υγιεινή. Ένα τερηδονισμένο νεογιλό δόντι μπορεί να οδηγήσει και στην βλάβη του μόνιμου δοντιού που αναπτύσσεται κάτω από αυτό.
Πρέπει να αποφεύγονται τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και να τηρείται σωστή στοματική υγιεινή. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε προβλήματα σύγκλεισης των δοντιών ή πρόωρης απώλειας νεογιλού δοντιού και να γίνεται σωστή πρόληψη για την αποφυγή ορθοδοντικής θεραπείας. Αν υπάρχουν προβλήματα σύγκλεισης ή τα δόντια είναι στραβά ή συνωστισμένα απαιτείται εξέταση από ορθοδοντικό και θα χρειαστεί ορθοδοντική θεραπεία (σιδεράκια).
Μέχρι την ηλικία των 13 ετών έχουν ανατείλει τα 28 από τα 32 μόνιμα δόντια. Απομένουν μόνο οι φρονιμίτες (τρίτοι γομφίοι) που θα εμφανιστούν μετά την ηλικία των 19 ετών.
Η ελλιπής στοματική υγιεινή μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση ουλίτιδας που μερικές φορές μπορεί να γίνει αρκετά επικίνδυνη (επιθετική εφηβική περιοδοντίτιδα).
Ένα σημαντικό ζήτημα είναι και ο τραυματισμός των δοντιών που είναι αρκετά συχνός σε παιδιά 7-13 ετών. Αν σπάσει ή βγει κάποιο δόντι, πρέπει το παιδί να επισκεφτεί άμεσα έναν οδοντίατρο.
H επίσκεψη στον παιδοδοντίατρο πρέπει να γίνεται κάθε 6 μήνες, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας, της Ευρωπαϊκής και της Αμερικάνικης Ακαδημίας Παιδοδοντιατρικής.
